Paniek op de beurs! Wat nu?

Haal diep adem. Misschien lees je dit en is er niets aan de hand. Of misschien lees je dit terwijl de beurzen dieprood kleuren en de economie lijkt te vergaan. Hoe dan ook, haal nog eens diep adem. Gelukt? Voel je al wat kalmte terugkeren of zit je nog hoog in je emotie? Mijn naam is Dennis en ik ga je in deze blog vertellen hoe je emotioneel omgaat met paniek op de beurs. Log uit bij je handelsplatform en neem echt even de tijd om dit stuk helemaal te lezen. Het kan je zomaar duizenden euro's schelen!

Dipjes, correcties en crashes zijn al zo oud als de beurs zelf. Hoewel de bron van een crash achteraf wel herleid kan worden, kunnen we dit van tevoren moeilijk zien aankomen. Vaak worden deze langzaam gevormd door een cocktail van geleend geld, ingewikkelde financiële producten en veranderend economisch beleid. Het momentum waarmee de beurs omslaat bepaald of we iets een dipje, correctie, crash of zelfs 'bear' markt noemen. Accepteren dat crashes erbij horen is essentieel voor de reis van een belegger.

Maar betekent dit dat jij je niet rot mag voelen als de markt daalt? Nee natuurlijk niet. Net zoals crashes horen ook de emoties van crashes bij het leven van een belegger. Het is volstrekt normaal dat jij je goed klote voelt als je portefeuille in een maand tijd 35% van zijn waarde verliest. Tegelijkertijd zie je dat veel beginnende beleggers na een eerste crash de stekker uit hun reis trekken. Hoe komt dit toch?

Een mogelijke verklaring hiervoor is dat beginnende beleggers liever proberen om de bron van hun emoties aan te pakken, dan met de emoties zelf leren omgaan. Ze stoppen simpelweg met beleggen of verkopen al hun aandelen en kopen er goud en obligaties voor terug. Met grote verliezen wel te verstaan. Want in tijden dat aandelen omlaag gaan zien we goud hard stijgen.

Nog veel belangrijker is dat deze beleggers vervolgens de rest van hun leven aan de zijlijn blijven wachten. Soms met het idee om nooit meer te beleggen, maar vaker nog wachtend op het 'juiste moment' om weer in te stappen. En dit is ultiem zonde want zo mis je juist dat rente-op-rente effect waarom je überhaupt bent begonnen met beleggen.

Dus als het normaal is om paniek te voelen, maar we niet in paniek mogen verkopen, hoe gaan we dan om met die verrekte emoties? Hier komt een stukje persoonlijke ervaring om de hoek. Zelf investeer ik al sinds 2013 in volatiele assets, ben ik in 2017 ingestapt in de cryptomarkt en herbeleg ik sinds 2018 mijn overige inkomsten in mandjes aandelen. In mijn korte periode als ondernemer en belegger heb ik helaas al twee crashes moeten meemaken.

De crypto flashcrash (-45%) van december 2018 die tegelijkertijd met een correctie in de aandelenmarkt (-18%) plaatsvond. En de coronacrash (-35%) van maart 2020. Drie als je de financiële crisis van 2007 meetelt, alleen had ik toen enkel spaargeld waar je nog 2,92% rente voor kreeg!

Hoe bekend ben je eigenlijk met beleggen? En wat weet van de geschiedenis van de beurzen? Wist jij dat de S&P 500 (een belangrijke graadmeter voor westerse beleggers) sinds de Tweede Wereldoorlog al 27 correcties heeft gehad van gemiddeld ongeveer -14% per stuk? Dipjes van maximaal -5% komen zelfs nog vaker voor, gemiddeld zie je er wel eentje elke 3,5 maand. Echte 'bear' markten van langdurige daling duren gemiddeld 14,5 maand en hebben daarna nog twee jaar nodig om te herstellen.

En toch herstellen de beurzen elke keer weer en worden er voortdurend records gebroken. Door je goed in te lezen in de geschiedenis van de beurzen zal je gaan merken dat dipjes en correcties je emotioneel al minder zullen raken. Sterker nog, bij mij had dit het omgekeerde effect. Bij elke dip zie ik nu kansen, krijg ik last van FOMO ('fear of missing out') en wil ik juist bijkopen! Liever die emotie dan paniek.

Een andere belangrijke bron van stress en angst bij een beurscrash is het niet begrijpen waarom en wanneer iets effect heeft op je belegging. Deze waarheid geldt voor alles waarin je kunt beleggen. Als we kijken naar maart 2020 dan zagen we een scherpe en hevige crash voor de S&P 500 gevolgd door een snel herstel.

Zonder te begrijpen waarom dit zo was had je kunnen verwachten dat de bodem misschien nog niet bereikt was, er nog een hevigere crash zou kunnen plaatsvinden en daarom in paniek alles kunnen verkopen. Door te begrijpen hoe de sectorverdeling binnen de S&P500 is, kunnen we de impact van de pandemie filosoferen tijdens het herstel. Wanneer we zien dat juist de tech, gezondheidszorg en consumentenbestedingen nu gezamenlijk meer dan 50% van de waarde van het mandje uitmaakt. En juist deze bedrijven enorm hebben geprofiteerd van de crisis hadden we kunnen bedenken dat het herstel niet tijdelijk maar permanent van aard was. Als je niet weet waarom iets gebeurt, kan dit leiden tot stress en paniek. Door je beleggingen te begrijpen, verminder je de stress van een crash nog veel meer. Tip: hoe groter je belegging ten opzichte van je totale vermogen, hoe beter je begrip van deze belegging moet zijn!

Om je stress nog meer te verminderen kun je ook in je informatievoorziening gaan filteren. Door minder vaak op je handelsplatform in te loggen en minder FD.nl of andere kranten te lezen, heb je niet die directe paniekreactie wanneer er een negatief artikel verschijnt of de koers omlaag duikt.

Ik moet toegeven dat dit voor mij een van de allermoeilijkste methodes is. Vroeger maakte ik met mezelf de afspraak om een dag niet naar de koersen te kijken en werd dan heel erg boos om mezelf als ik dit toch deed. Wat juist voor meer stress en boosheid zorgde. Dit deed mijn drang tot handelen absoluut geen goed.

Zelf heb ik moeten leren dat filteren belangrijk is, maar even belangrijk is het besef dat als dit niet lukt je niet boos moet worden op jezelf. Accepteer de situatie en besef dat de nieuwe informatie een negatieve impuls kan geven aan je drang om te verkopen. Zolang het filteren een beetje lukt en dit besef er maar is, kun je alweer een stuk makkelijker omgaan met beurscrashes. Tip: laat een nieuwsfeitje, koersdip of paniek op de beurs 'nooit' leiden tot een impulsbeslissing.

Jij weet vast wel de waarde van je portefeuille op dit moment. Maar weet je ook hoeveel stuks je van elk aandeel, fonds of ETF jij in bezit hebt? En weet je wat de stukprijs is die je hiervoor hebt betaald? Bij een correctie of crash neemt de waarde misschien af van je belegging, maar het aantal stuks van die belegging niet! Sterker nog, door consistent periodiek te blijven inkopen neemt het aantal alleen maar toe.

Dit concept geeft mij de meeste rust. Ik zie het als een spelletje om zoveel mogelijk stuks te verzamelen. Wanneer de beurs omlaag dondert, geeft me dit alleen maar de kans om meer te kopen tegen een lagere prijs. Ik kijk weinig meer naar de waarde op korte termijn. Alleen het aantal stuks wat ik van mijn ETF's en fondsen heb doet er in mijn beleving toe. Hoewel dit concept kan afwijken voor mensen die zelf aandelen selecteren, blijft het een krachtige methode van omgaan met paniek op de beurs. Tip: kijk meer naar je stuks en stukprijs dan naar de waarde in euro's van je beleggingen.

Ben je zelf iemand die snel in paniek raakt? Of juist heel stoïcijns? Als je dit soort zaken van jezelf weet kun je hier je strategie op aanpassen. Lig je al snel wakker van een correctie dan kun je beter privé een wat grotere cash buffer aanhouden. Neem je makkelijk impulsbeslissingen? Spreek dan een bedenktijd van 24 uur met jezelf af. Wil je 24 uur later nog dezelfde beslissing nemen, dan pas voer je deze uit. En zo zijn er nog een hoop meer zaken die je goed van tevoren in kaart kan brengen die helpen bij het omgaan met paniek op de beurs. Tip: schrijf je sterke en zwakke punten uit en bedenk welke impact dit kan hebben tijdens beurscrashes.

Door na een crash terug te kijken kun je leren van je fouten. Probeer ook hier weer op te schrijven wat jij goed vond gaan en wat jij slecht vond gaan bij jezelf. Komt dit overeen met je sterke en zwakke punten? Je manier van omgaan met je emoties vormen naast je beleggingskeuze het belangrijkste deel van je strategie. Het is makkelijk om na een crash als die van maart 2020 te doen alsof er niets is gebeurd. Het was ten slotte binnen een paar maanden alweer voorbij. Toch adviseer ik je om dit niet te doen. Kijk kritisch naar jezelf en werk je strategie bij op basis van je nieuwe inzichten. Zo groei je als belegger en kom je sterker uit elke nieuwe crisis!

Alle goedbedoelde adviezen en methodes die ik hierboven heb beschreven kun je uit het raam gooien als je belegt met geleend geld. Beleg nooit met geld dat je niet kunt missen op de korte termijn! En voorkom zogeheten Margin Calls koste wat het kost. Banken en handelsplatformen verkopen aandelen zo onder je kont vandaan als ze nattigheid voelen. Met potentiële restschulden als gevolg. Zelfs als jij niet in paniek bent van een beurscrash, wanneer je met geleend geld werkt, word je afhankelijk van iemand die dat wel kan zijn. Absoluut vermijden dus!

Heb jij nog goede adviezen voor je medebeleggers? Laat het ons weten hieronder in de comments!